تقریبا یک سال و چندی پیش، انیمیشن روح به کارگردانی پیت داکتر افسانه‌ای، توانست خیلی‌ها را به فکر فرو ببرد. فکر این که با زندگی خود چه می‌کنیم؟ عمر خود را صرف چیزهایی می‌کنیم که شاید ارزشی ندارد و بدون آن‌ها نیز زندگی ما همان است که بود….

جست‌وجو برای موفقیت، امری فراگیر شده و تمام جهانیان در پی این هستند که یک روز جمعیت برایشان هورا بکشد و تشویقشان کنند؛ اما خبر ندارد در پی همین تشویق‌ها چه چیز باارزش‌تری را از دست می‌دهد.

زندگی…

پیت داکتر، به‌عنوان یک نویسنده و کارگردان خلاق و ماهر، به بهترین شکل ممکن با این انیمیشن به ما می‌فهماند قبری که برای آن روضه می‌خوانیم مدت‌هاست که خالی است.

آلان واتس (Alan Wats) نویسنده، عارف و سخنران بریتانیایی در یکی از سخنرانی‌هایش مطلبی طلایی را بازگو می‌کند، او می‌گوید: «اولین باری که به مدرسه می‌روی، وارد مهدکودک می‌شوی و تمام تفکرت این است که به کلاس اول بروی. در کلاس اول تمام تفکرت این است که به کلاس دوم پا بگذاری و همین‌طور مقاطع مختلف تحصیلی را طی می‌کنی تا به دبیرستان می‌رسی، جایی که تحول بزرگی در زندگی رخ داده و فشار زیادی را تحمل می‌کنی تا تمام مقاطع را به‌خوبی طی کنی و به دانشگاه بری. زمانی هم که وارد دانشگاه می‌شوی تمام انرژی‌ات را صرف بیرون آمدن از آن و آمادگی برای پیدا کردن شغل می‌کنی. وقتی یک شغل پیدا کردی حالا باید سخت مبارزه کنی تا از این مرحله و نردبان هم گذر کنی و به موفقیت برسی. در ۴۰_۴۵ سالگی، یک روز از خواب بلند می‌شوی و با خودت می‌گویی من بهش رسیدم؛ اما دقیقا همان حس و حال قبلی را دارم! شما در صورتی می‌توانید بهترین زندگی را داشته باشید که از همین‌الان ازش لذت ببرید…»

سخن آلان واتس دقیقا همان پیام اصلی انیمیشن روح است. جایی که تمام ماهی‌ها در جستجوی اقیانوسی هستند که خودشان در درونش شنا می‌کنند.

مروری بر داستان انیمیشن روح (soul)، تجربه زیبای دو دنیا

جو گاردنر، پیانیست و دبیر موسیقی مدرسه راهنمایی است که در شهر نیویورک زندگی می‌کند.

گاردنر در نگاه اول شاید معلمی معمولی به نظر برسد؛ اما او در حقیقت فردی شکست‌خورده تلقی می‌شود. او علاقه بسیاری به موسیقی جاز دارد؛ اما تا کنون نتوانسته اجرایی را به صحنه ببرد و با نوازندگی خود شوروشعف را در تماشاگران بیدار نماید.

گاردنر شغل آموزگاری را به‌اجبار مادرش لیبا برگزیده است؛ چرا که پدرش نیز نوازنده جاز بوده و حال لیبا نمی‌خواهد که او به‌مانند پدرش با غرق شدن در موسیقی، همه چیز خود را ببازد.

جو گاردنر از افتتاحیه‌ای در گروه افسانه جاز به رهبری دوروتی ویلیامز در یک کلوپ موسیقی به‌وسیله دوست قدیمی خود مطلع شد.

حال فرصتی برای گادنر پیش آمده و او تشنه این فرصت است تا هر چه سریع‌تر به موفقیت دست یابد و طعم شیرین آن را بچشد. گادنر خود را به آن کلوپ می‌رساند و در تست اولیه با نواختن پیانو، دوروتی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. دوروتی، جو را برای کنسرت آن شب استخدام می‌کند. جو با خوشحالی و شادی از کلوپ بیرون می‌آید. زمانی که با تلفن همراه این خبر خوش را به دوستان خود می‌دهد، هیجان حواس او را پرت می‌کند و او در یک چاله سقوط کرده و به کما می‌رود.

داستان انیمیشن روح

جو می‌میرد و در آن دنیا خود را تحت عنوان روحی در میابد. او که گیج و سرگردان به نظر می‌رسد با چند پرس‌وجوی ساده متوجه مرگ نابهنگام خود می‌شود. جو در حال رفتن به دنیای آخرت است؛ اما او به موفقیت دست نیافته و هر جور که شده باید به زندگی برگردد و کار نیمه‌تمام خود را به اتمام برساند؛ پس به همین به‌خاطر جو پا به فرار می‌گذارد و به‌صورت کاملا تصادفی به جان اولیه می‌رود. جایی که ارواح، انواع آموزش‌های مورد نیاز را می‌بینند تا شخصیت خود را کامل کرده و زندگی خود را در زمین آغاز کنند.

جو در آنجا با جری مواجه می‌شود. جری نام تمام مشاوران جهان اولیه است که خود را مجموعه‌ای از تمام ابعاد مختلف جهان، معرفی می‌کند.

جری فکر می‌کند که جو از استادان سمینار آشنایی است. این استادان وظیفه دارند که پس از تکمیل وجه‌های شخصیتی هر روح، آنها را در پیداکردن جرقه و استعداد خود راهنمایی کنند تا بتواند با تکمیل نشان مجوز ورود به زمین را بیابند.

جو که از این موضوع بی‌خبر است، چند باری تلاش می‌کند تا به زمین برگردد؛ اما بعداً متوجه می‌شود که بدون آن نشان  بازگشت به زمین امری غیرممکن است.

در ذهن جو این اندیشه می‌گذرد که به‌عنوان استاد به یک روح کمک کند تا استعداد خود را یافته و پس از آن با دوزوکلک نشان را بدزدد و راهی زمین شود.

زمانی که گاردنر در حال تفکر و تعقل درباره این موضوع بود، حسابدار ارواح دنیای آخرت به نام تری به کمبود یک روح پی می‌برد و در تلاش است تا نام او را بیابد.

روحی‌ که به گاردنر برای هدایت و راهنمایی سپرده می‌شود، ۲۲ نام دارد. ۲۲ تابه‌حال موفق به کسب نشان نشده و به زبانی او نمی‌تواند استعداد درون خود را کشف کند. این مسئله او را نسبت به زندگی بر روی زمین بدبین نموده؛ به‌نوعی که حاضر نیست تحت هیچ شرایطی از جهان اولیه دل بکند.

درست زمانی که گاردنر در حال تمرین دادن به ۲۲ است، ۲۲ در می‌یابد که گاردنر اصلا استاد نیست و تصادفا با استادی دیگر اشتباه گرفته شده است.

پس از آن زمانی که جو همه چیز را برای ۲۲ اعتراف می‌کند، ۲۲ موافقت کرده که در صورت کامل شدن نشان، آن را به جو بدهد تا به جسم خود در زمین برگردد. اما این نقشه به‌درستی پیش نمی‌رود و ۲۲ نمی‌تواند جرقه خودش را بیابد. ۲۲، حو را نزد کاپیتان مون ویند در خلسه (جهانی بین مادیات و معنویات که ارواحی که احساس سرخوشی و در مقابل احساس پوچی می‌کنند به آن راه می‌یابند) می‌برد. کاپتان مون ویند، موفق می‌شود که جو را به زمین بفرستد؛ اما طی بروز اشتباهی، جو در جسم یک گربه و ۲۲ در جسم جو وارد می‌شوند. آنها مون ویند را برای حل این مشکل بر روی زمین پیدا می‌کنند و مون ویند با برقراری یک قرار ملاقات، ادعا می‌کند توانایی حل مشکل آنها را دارد.

گاردنر و ۲۲

در این بین ۲۲ از تجربه زندگی در زمین لذت می‌برد و در تعامل با اطرافیان جو بسیار متفاوت‌تر از او برخورد می‌کند. او گفتگوهای تلخی را با کانی، دانش‌آموز جو که قصد ترک موسیقی را گرفته، انجام می‌دهد؛ اما پس از اجرای تک‌نوازی ترومبون برای ۲۲ نظر خود را تغییر می‌دهد. ۲۲ همچنین شجاعانه از علاقه خود به موسیقی در تعامل با مادر جو یعنی لیبا سخن می‌گوید و کاری می‌کند که لیبا علاقه جو به موسیقی را می‌پذیرد.

در همین حال تری نام روح گمشده یعنی جو گاردنر را می‌یابد و برای یافتن و برگرداندن او به جهان آخرت، در زمین مستقر می‌شود. با پایان روز ۲۲ که به زندگی بر روی زمین علاقه‌مند و وابسته شده است، از ملاقات با مون ویند سر باز می‌زند و درحالی‌که جو و ۲۲ در حال مشاجره هستند، تری هر دوی آنها را به جان اولیه برمی‌گرداند.

۲۲ متوجه می‌شود که نشان وی پر شده است. بااین‌حال جو اصرار دارد که این به‌خاطر ویژگی‌های او بوده و او واقعاً جرقه خود را پیدا نکرده. ۲۲ با عصبانیت نشان را به سمت او پرتاب می‌کند و ناپدید می‌شود.

جری به جو اطلاع می‌دهد که جرقه هدف روح در زندگی نیست؛ بلکه فقط نشانه‌ای از آماده بودن آن برای زندگی است؛ اما جو كه از باور كردن اين گفته خودداری می‌کند، از نشان ۲۲ برای بازگشت به زمين استفاده می‌کند.

او به اجرای خود در کلوپ می‌رسد و شب موفقیت‌آمیزی را پشت سر می‌گذراند؛ اما جو به‌اندازه تصور خود از موفقیت راضی نیست و می‌فهمد که زندگی او حتی پس از تحقق آرزویش نیز تغییر چشمگیری نکرده است.

گاردنر از کلوپ خارج می‌شود و رو به دوروتی می‌کند و می‌گوید: «تمام عمرم منتظر چنین شبی بودم و فکر می‌کردم که احساس متفاوتی رو تجربه کنم اما…»

دوروتی در جواب داستانی را روایت می‌کند:

روزی یک ماهی جوان شنا می‌کند و نزد ماهی پیر می‌رود و می‌گوید: «می‌خواهم این چیزی که به آن می‌گویند اقیانوس را پیدا کنم.»

ماهی پیر با تعجب می‌گوید: «اقیانوس! تو همین الان هم درون اقیانوسی.»

ماهی جوان می‌گوید: «نه این که آبه من می‌خواهم به اقیانوس راه بیابم…»

تمامی انسان‌های جهان به دنبال پیدا کردن اقیانوس هستند؛ غافل از این که بدانند حال تمامی آن‌ها در اقیانوس هستند. شاید اگر علاقه به شهرت و ثروت موفقیت را کنار بگذاریم، از لحاظ حس و حال، تمامی ما خوشبخت و موفق هستیم؛ اما تک‌تک لحظات این زندگی را صرف به‌دست‌آوردن چیزی می‌کنیم که ابدا ارزشش را ندارد. پیام انیمیشن روح در همین سکانس ساده به مخاطب القا می‌شود. جایی که شاید برخی از یافتن اقیانوس دست بردارند و لذت شناکردن را فراموش نکنند.

جو گاردنر، افسرده و ناراحت اما آگاه از ساختار این زندگی به خانه خود برمی‌گردد و  با مشاهده اشیایی که ۲۲ در جیب کتش قرار داده، به سخن جری ایمان می‌آورد.

او متوجه شور و اشتیاق  ۲۲ برای زندگی در زمین می‌شود و با نواختن پیانو وارد خلسه می‌شود. وی قصد دارد نشان ۲۲ را به او پس دهد؛ اما متوجه می‌شود که او به یک روح گمشده تبدیل شده است. جو او را تعقیب می‌کند و یک برگ درختی را که ۲۲ در جیب جو قرار داده به او نشان می‌دهد؛ تا زمانی را که روی زمین بوده به او یادآوری کند و او را به حالت عادی برگرداند. جو نشان را برمی‌گرداند و ۲۲ زندگی خود را آغاز می‌کند.

زندگی بر روی زمین دیگر برای جو ارزش ندارد؛ چرا که او همه چیز این زندگی را تجربه کرده و طعم تکراری موفقیت را نیز چشیده است.

جو چشمان خود را می‌بندد  و برای ورود به جهان آخرت آماده می‌شود، جری او را متوقف می‌کند تا به دلیل قدردانی از اینکه به ۲۲ زندگی‌اش را هدیه کرد، به جو شانس دیگری در زندگی بدهد. جری به او می‌گویند: «اگر برگردی چگونه زندگی خود را ادامه می‌دهی؟»

جو گاردنر در پاسخ می‌گوید: «نمی‌دانم، فقط این را می‌دانم که می‌خواهم از تک‌تک لحظات آن استفاده کنم.»

جوایز و افتخارات انیمیشن روح

• کسب جایزه بفتای بهترین انیمیشن سال ۲۰۲۰
• دستیابی به جایزه بفتای بهترین موسیقی متن ۲۰۲۰
• دریافت جایزه گلدن گلوب بهترین انیمیشن ۲۰۲۰
• کسب جایزه گلدن گلوب بهترین موسیقی متن ۲۰۲۰
• دریافت جایزه اسکار بهترین انیمیشن ۲۰۲۰
• دستیابی به جایزه اسکار بهترین موسیقی متن ۲۰۲۰

عوامل انیمیشن روح

• کارگردان: پیت داکتر
• تهیه‌کننده: دانا مورای
• نویسندگان: پیت داکتر، مایک جونز و کمپ پاورز
• بازیگران: جیمی فاکس، تینا فی، گراهام نورتون، ریچل هاوس و…
• موسیقی: ترنت رزنر، آتیکوس راس
• کشور تولید کننده: ایالات متحده آمریکا
• شرکت تولید کننده: والت دیزنی پیکچرز، پیکسار
• توزیع‌کننده: استودیو سینمایی والت دیزنی