واژه گرافیک به چه معناست؟

واژه‌ی گرافیک در اصل از کلمه یونانی گرافیکوس یا گرافین (Graphein) برگرفته شده است و به معنای خراشیدن، حک کردن و نقره‌داغ کردن اشکال مختلف، به دو صورت ترسیمی و نگارشی است. طراحی گرافیک به دو دسته یا مفهوم اساسی قدیمی یا سنتی و جدید یا نوین متمایز می‌شود. برخی فعالیت‌ها مانند چاپ نیز در مرز بین این دو مفهوم قرار دارد.

درگذشته مردم اشکال مختلف را روی فلز یا سنگ با حرکاتی شبیه به خراش دادن منقوش می‌کردند و پس از انتقال و چاپ نقوش بر روی کاغذ، آن‌ها را تکثیر می‌کردند که به آن طراحی خطی گرافیک اطلاق می‌شد.

مفهوم گرافیک قدیمی یا گرافیک سنتی عموماً شامل خطاطی‌های سنتی، کنده‌کاری‌های دستی، نقاشی‌های دوبعدی و ساده است. در دوره‌های گذشته، از این نوع گرافیک در تصویرگری و کتاب‌آرایی استفاده می‌شد. در واقع تصویرگری، تلفیقی ارزشمند از هنر نقاشان، خوشنویسان، تذهیب‌کاران و حتی جلدسازان به شمار می‌رفت.

ولی مفهوم گرافیک نوین یا جدید علاوه بر کتاب‌آرایی و تصویرگری‌های دوبعدی و ساده، در زمینه تبلیغات، چاپ پوستر و بیلبورد و اعلانات دیواری، طراحی لوگو، ساخت انیمیشن، سینما، تلویزیون و… نیز کاربرد دارد. تصاویر متحرک موجود در انیمیشن‌ها و عنوان‌بندی تیتراژ فیلم‌ها نمونه‌ای از گرافیک نوین هستند. این مفهوم جدید ایجاب کرده تا در طراحی گرافیک افزون بر عناصر بصری ساده مانند رنگ و خط به حجم و نور نیز نگاه ویژه‌ای داشته باشد؛ همچنین موجب شده تا هنرمند از انواع حرکات و موشن‌ها به‌منظور انتقال بهتر مفاهیم موردنظر خود، بهره‌مند شود.

در قرن نوزدهم طراحی گرافیک به شکل نوین امروزی که ما می‌شناسیم وجود نداشت. برای نخستین‌بار این نوع از طراحی گرافیک در قرن ۲۰ توسط یک طراح کتاب آمریکایی به وجود آمد. اما در آن زمان کمتر کسی به آن توجه می‌کرد. بعدها نقش طراحی گرافیک در زندگی مردم به‌قدری پررنگ شد که سبب شد رشته طراحی گرافیک مدرن به عنوان یک هنر مستقل در دانشگاه‌ها تدریس شود. باگذشت نزدیک به دو قرن از خلق اولین اثر با شیوه مدرن، می‌توان گفت طراحی گرافیک یکی از محبوب‌ترین و کاربردی‌ترین مشاغل در دنیا به شمار می‌آید.

طراحی مدرن و جدید گرافیک، امروزه در همه ابعاد زندگی انسان‌ها به‌وضوح قابل‌مشاهده است؛ شما هرگاه که در یک خیابان قدم بزنید تابلوهای تبلیغاتی، پوسترها، علائم راهنمایی‌ورانندگی را می‌بینید که به‌نوعی در همه آن‌ها شاخه‌ای از هنر طراحی گرافیک رسوخ کرده است.

معانی دیگر طراحی گرافیک:

در لغت‌نامه مصور هنرهای تجسمی، گرافیک را این‌گونه توصیف می‌کند:

تمامی نقاشی و کنده‌کاری‌ها و برجسته‌کاری بر روی کاغذ، فلزات و چوب و سنگ و… برای چاپ که شامل طراحی ورسم پوستر، طراحی لوگوهای تجاری و صنعتی، تصویرگری و نقاشی روی جلد کتاب و بسیاری از فعالیت‌های دیگر می‌شود.

گرافیک در فرهنگ اصطلاحات هنری: در این فرهنگ، گرافیک در واقع مترادف باهنر ترسیمی تصویرسازی و طراحی با استفاده از فناوری چاپ تعریف شده است.

اما تعریف ریچارد هولیس از گرافیک در کتاب مشهور تاریخ طراحی گرافیک، به این صورت است:

گرافیک یک زبان است؛ زبانی با قواعد و قوانین نامشخص وبا الفبایی همواره در حال تغییر و گردش که تنها می‌توان آن را مطالعه کرد.

استاد ممیز نیز هنر گرافیک را تخلیص یک عنصر تصویری، تاحدی‌که پیام خود را از دست ندهد و در مواردی قابل تکثیر نیز باشد، می دانست.

البته گفتنی است با پیشرفت تکنولوژی گرافیک نیز همپای آن پیشرفت کرده که موجب شده تا تعاریف جدیدی از آن شکل بگیرد. به‌طورکلی این تعاریف به این شکل خلاصه می‌شوند:

گرافیک یعنی مهندسی تصویر، اشکال یا نوشتار به‌منظور ارتباط با مخاطب برای رسیدن به هدفی واقعی که ملموس باشد.

مبحث گرافیک در تعریف جدید به طور کامل در خدمت تبلیغات است و از به خدمت گرفتن هنرهای دیگر تلاش می‌کند تا آثاری را برای تکثیر خلق کند.

طراحی گرافیک در دنیای امروز

گرافیک دیزاین یا طراحی گرافیک، هنری است که با هدف ارتباط بصری با مخاطب سعی دارد از طریق واژه‌ها، ایده‌ها و حتی تصاویر گوناگون اطلاعاتی را به او انتقال دهد.

در سال‌های اخیر گسترش روابط چه به‌صورت مجازی و چه در دنیای واقعی باعث شده تا طراحی گرافیک بتواند متناسب با همه سلیقه‌ها در همه محیط‌ها برای خود جایی باز کرده و در همکاری با صنعت نیز به هنرنمایی بپردازد. گرافیک هنری با زبان بصری است. در این هنر می‌توان دنیایی از حرف و معنا را تنها با استفاده از علائم اختصاری، سمبل‌ها، خطوط و منحنی‌ها و نمادهای گوناگون را همراه با رنگ‌های چشم‌نواز به مخاطب ارائه داد.

در دنیای امروزی که برقراری همه ارتباطات به‌گونه‌ای با تصاویر گره‌خورده نمی‌توان حتی لحظه‌ای تصور کرد که هیچ طراحی گرافیکی در آن وجود نداشته باشد. چه به شکل سنتی و قدیمی و چه به شکل نوین حضور طراحی گرافیک برای هر جامعه لازم است. دیگر تصور دنیایی بدون رنگ، اشکال، خطوط و جلوه‌های بصری دیگر امری ناممکن است. می‌توان ادعا کرد اهمیت طراحی گرافیک به‌قدری بالا است تاحدی‌که امروزه تمام زیبایی هر شهری مدیون علم طراحی گرافیک است.

یک طراح گرافیک می‌تواند با طراحی انواع نشان‌ها، لوگوها و نمادها اطلاعات مدنظر خود را به مخاطبان ارائه دهد که این نوع از ارتباطات به جامعه بشری کمک بزرگی کرده است. چرا؟ به این دلیل که با استفاده از این نمادها و نشان‌ها دیگر نیازی به نوشتن راهنمایی‌ها برای فهماندن مفهوم اثر به مخاطب نخواهد بود. حتی برای برقراری ارتباط با دیگران احتیاجی به یادگرفتن زبان دیگر کشورها نیست.

ارتباط دیگر رشته‌ها با رشته گرافیک دیزاین نیز از نتایج گسترش آن است؛ تاحدی‌که به‌نوعی می‌توان گفت بقیه شاخه‌های هنری به طراحی گرافیک وابسته هستند. به‌عنوان‌مثال در مشاغلی مانند معماری داخلی، عمران، بازی‌سازی، انیمیشن‌سازی، طراحی نمای ساختمان‌ها و… می‌توان به‌وضوح رد پای یک طراح گرافیک را مشاهده کرد.

چه عواملی در طراحی گرافیک حائز اهمیت هستند؟

عوامل دارای اهمیت در طراحی گرافیک

برای خلق یک طراحی گرافیک با کیفیت، عوامل زیادی تأثیر گذارند:

مثل ایده‌پردازی، خلاقیت هنری، جذابیت بصری و… .

۱)ایده‌پردازی:

به فرایند پیداکردن یک ایده خلاقانه برای معنا دادن به یک محتوای خاص به طور کاملاً خلاصه، ایده‌پردازی می‌گویند. همان‌طور که یک کتاب یا یک فیلم می‌تواند در یک جمله خلاصه شود ولی تاحدامکان کلیت داستان را بیان کند. هرچه این ایده‌پردازی با محتوای پیام و هدف هماهنگ‌تر باشد، تا حدود زیادی احتمال خاص بودن آن ایده افزایش می‌یابد. همچنین یک ایده باید علاوه بر داشتن محتوای خاص، میزان فهم و درک جامعه هدف را نیز در نظر داشته باشد.

۲)خلاقیت هنری:

وقتی که یک اثر متمایز از دیگر اثرها، ایده‌پردازی و خلق شود، یعنی این اثر، خلاقانه است. در کار طراحی گرافیک، خلاقیت می‌تواند منجر به‌وجودآمدن ایده‌های خاص، ایجاد یک سمبل مناسب و در نتیجه به خلق یک شاهکار هنری شود. همچنین یک گرافیست خلاق در هنگام بروز یک مشکل قادر است با ارائه راه‌حل‌های ناب و کاربردی، مسئله را به بهترین نحو حل‌وفصل کنند.

۳)جذابیت اثر:

با وجود همه این‌ها، نخستین چیزی که مخاطب را به سمت یک اثر گرافیکی جذب می‌کند، جذابیت بصری آن است؛ بنابراین این وظیفه یک گرافیست که پیش از شروع هر کاری بتواند کشش لازم برای جذب مخاطبان را فراهم کند. ایجاد جذابیت در اثر هنری از طرق مختلفی قابل انجام است؛ از جمله ترفندهای گرافیکی، ابداعات بصری، ایده‌ها و محتوای ناب.

کار اصلی یک طراح گرافیک چیست؟

یک طراح گرافیک، با استفاده از نرم‌افزارهای کامپیوتری و یا به‌صورت دستی، مفاهیم بصری را ایجاد می‌کند. این افراد با این کار سعی می‌کنند تا به ایده‌پردازی‌های خلاقانه خود جان ببخشند؛ وقتی این ایده‌ها اجرایی و عرضه می‌شوند، می‌توانند مانند یک پل ارتباطی میان مصرف‌کننده و هنرمند عمل کنند.

هدف دیگر یک طراح گرافیک علاوه بر اطلاع‌رسانی، زیباسازی فضای پیرامون زندگی انسان‌ها نیز هست. گرافیست‌ها وظیفه طراحی و توسعه ارتباطات بصری در شرکت‌ها و مؤسسات مختلف و همچنین کسب‌وکارهای بزرگ و کوچک را بر عهده دارند.

بنابراین رسالت اصلی یک طراح گرافیک، خلق دنیایی زیبا و مملو از معنا برای تک‌تک انسان‌هاست.

هنرهای مختلف طراحی گرافیک کدام‌اند؟

۱)هنرهای بصری(Visual arts):

هنرهای بصری یا هنرهای تجسمی دسته‌ای از فعالیت‌های هنری از جمله نقاشی، عکاسی، چاپ دستی و… را شامل می‌شود. این فعالیت‌های معمولاً بر ایجاد و خلق آثار گرافیکی تمرکز دارند.

۲)تایپو گرافی(Typography)

تایپوگرافی اصطلاحی است که امروزه در مجامع هنری گرافیکی زیاد به گوش می‌رسد. عده‌ای از افراد آن را با خوشنویسی (کالی گرافی) اشتباه می‌گیرند. به بیان دیگر تایپوگرافی روشی مؤثر در برقراری ارتباطات تصویری است که هم‌زمان با پررنگ شدن صنعت چاپ و نشر کتاب به وجود آمد. هنرمندان درگذشته برای زیبا کردن و رنگ بخشیدن به کلمات چاپی که خشک به نظر می‌رسیدند، اَشکالی را در قسمت‌هایی از حروف برای تاکید آن به وجود می‌آوردند که بعدها به تایپوگرافی معروف شد.

۳)صحنه آرایی(Page Layout):

یک طراح گرافیک با فعالیت‌هایی از جمله انتخاب فونت، طراحی صفحات، تناسب میان فاصله کلمات و حاشیه و… سعی در افزایش زیبایی و جذابیت صفحه و متن دارد که به مجموعه این کارها صفحه‌آرایی گفته می‌شود. عملیات صفحه‌آرایی قبل از آماده‌سازی صفحه برای چاپ انجام و پس از آن به نشریه فرستاده می‌شود.

بخش‌های مختلف هنر طراحی گرافیک

طراح گرافیک برای فعالیت در بازار کار باید در چه زمینه‌هایی تسلط داشته باشد؟

۱)طراحی هویت بصری:

در واقع برند، ارتباطی بین یک کسب‌وکار یا سازمان با مشتریان است. این به این معناست که عناصر هویت بصری یک برند می‌توانند از طریق ویژگی‌های نامشهودی مثل اشکال، تصاویر و رنگ‌ها با مخاطب ارتباط برقرار کنند.

طراحان گرافیک که در حوزه هویت بصری ماهر هستند، به‌منظور ایجاد ارزش‌هایی برای نشان‌دادن شخصیت یک برند، از مواردی همچون طراحی لوگو، فن چاپ، استفاده از پالت‌های رنگی متنوع و همچنین کتابچه‌های تصویری بهره می‌برند.

علاوه بر کارت‌های ویزیت برای معرفی برند، طراحان گرافیک می‌توانند به‌عنوان‌مثال با طراحی و چاپ نام و مشخصات برند بر روی انواع لوازم‌التحریر اداری آن را در حافظه مخاطب ثبت کند. البته با پیشرفت تکنولوژی طراحان معمولاً مجموعه‌ای از این شیوه‌نامه‌ها را برای توصیف فعالیت‌های یک برند توصیه می‌کنند. این شیوه‌نامه‌ها در نهایت به اطمینان مخاطب از راستی و درستی برند در برنامه‌های آینده می‌انجامد.

۲)طراحی بازاریابی و تبلیغات:

یک طراح گرافیک با انجام طراحی‌های گرافیکی تبلیغات با استفاده از اصول ساده طراحی، سعی می‌کند تا استعدادهای هنری خود را به بخش تبلیغاتی شرکت‌ها ربط دهد.

هر واحد تجاری تلاش می‌کند تا موقعیتی بالاتر از رقیبان خود داشته باشد. به بیان دیگر هرگاه بازاریابان در طراحی‌های تجاری، از چیزهای منحصربه‌فرد استفاده کنند، در بازار رقابت باقی خواهند ماند. کسب‌وکارهای کوچک و بزرگ از ارتباطات تصویری، به‌منظور جذب مخاطب استفاده می‌کنند. در بازار نوین امروزی، با گسترش دانش بازاریابی، طراحی گرافیکی تبلیغات چند پله بالاتر نسبت به دیگر روش‌های تبلیغاتی قرار دارد و همیشه به‌عنوان یکی از تأثیرگذارترین عوامل پیشرفت یک برند به شمار می‌رود. یک طراح گرافیک می‌تواند ایده‌های یک شرکت را تصویرسازی کند و در نهایت مشتریان از این طریق، با شرکت به طور مؤثر ارتباط برقرار می‌کنند. در جهان پرسرعت کنونی مصرف‌کنندگان فرصت زیادی برای توجه به متون و اشکال شلوغ ندارند؛ بنابراین تصاویر جذاب، همراه با مطالب مختصر و خلاصه، تنها راه جلب‌توجه است.

طراحی گرافیکی تبلیغات، نه‌تنها موارد خدمات شرکت را در قالب تصاویر ارائه می‌کند، بلکه احساسات مخاطب را بر می‌انگیزد و تجارت شما در بین رقبای دیگر، موردتوجه قرار می‌گیرد. همچنین مشتری را به استفاده از محصولات و خدمات شرکت شما ترغیب می‌کند. تأثیری که تصاویر بر روی افکار می‌گذارند، بسیار قوی و مؤثر بوده و نباید دست‌کم گرفته شوند.

نمونه‌هایی از طراحی گرافیکی بازاریابی و تبلیغات:

1. کارت‌پستال و تراکت‌ها
2. تبلیغ در مجلات و روزنامه‌ها
3. پوستر، بنر و آگاهی نماها
4. اینفوگرافیک‌ها (اینفوگرافی به معنای توضیح مختصری از عکس است، اطلاعات تصویری)
5. انواع بروشورها (چاپی و دیجیتالی) و پوشش‌ها و بسته‌بندی‌های وسایل نقلیه عمومی
6. منوها
7. تبلیغ در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های گوناگون
8. تبلیغات ریتارگتینگ یا هدف‌گیری مجدد: این‌گونه از بازاریابی‌ها بدین معنا هستند که کاربرانی که درگذشته از وب‌سایت شما دیدن کرده‌اند را با روش‌های مختلف تبلیغاتی در سرتاسر صفحات وب هدف قرار می‌دهد.

۳)طراحی گرافیک نشریه:

طراحان گرافیک نشریه سعی می‌کنند برای ایجاد طرح‌هایی که از لحاظ فن چاپ بادقت انتخاب شده و هم‌زمان تلفیقی از تصویرسازی و عکاسی باشند با ویراستاران و ناشران همکاری می‌کنند.

نمونه‌هایی از طراحی گرافیک نشریه:

1. کتاب‌ها
2. مجلات
3. خبرنامه‌ها
4. کاتالوگ‌ها

طراحان نشریه باید از مهارت‌های ارتباطی قابل قبولی نیز برخوردار باشند؛ همچنین لازم است به درک صحیحی از مدیریت رنگ، چاپ و نشر برسند.

۴)طراحی حرکت یا موشن‌گرافیک:

موشن‌گرافیک یکی از زیر مجموعه‌های گرافیک است که فرد در آن تلاش می‌کند تا اصول طراحی گرافیک را در یک محیط فیلم‌سازی را از طریق به‌کاربردن انیمیشن یا تکنیک‌های سینمایی پیاده کند. موشن‌گرافی در حال حاضر یکی از محبوب‌ترین رشته‌های هنر دیجیتال محسوب می‌شود.

نمونه‌هایی از موشن‌گرافیک:

1. تیتراژ
2. آگهی‌های تلویزیونی
3. لوگوهای متحرک
4. کلیپ‌های تبلیغاتی
5. ویدئوهای آموزشی
6. بازی‌های ویدئویی
7. گیف‌ها (GIF)

ما در این مقاله سعی کردیم رشته طراحی گرافیک را از جهات مختلف بررسی کنیم. با توجه به اینکه طراحی گرافیک نوین تقریباً نوپا و جدید است، شما می‌توانید با کسب مهارت در جنبه‌های گوناگون آن، درآمد زیادی را برای خود به ارمغان بیاورید.