حتماً برای همه‌ی ما پیش آمده که در زندگی، با واژه‌ی خلاصه کردن روبرو شده‌ایم. همانطور که برای اعداد، رند کردن وجود دارد، برای جملات، مقالات، داستان‌ها و درس‌ها هم اصل خلاصه کردن صدق می‌کند که از قضا روش بسیار خوبی برای به خاطر سپردن نکات مهم است. دانش آموزانی که در حین مطالعه خلاصه‌ نویسی می‌کنند، بازدهی بیشتری نسبت به دانش آموزانی که فقط به مطالعه کردن می‌پردازند دارند؛ در واقع خلاصه کردن متنی که می‌خوانید و نوشتن دوباره‌ی آن روی برگه‌ای دیگر، به شما کمک می‌کند که بهتر جملات را در ذهن‌تان ثبت کنید.

انواع روش‌های خلاصه نویسی:

خط کشیدن زیر مطالب مهم

یکی از روش‌های خلاصه نویسی، خط کشیدن زیر مطالب مهم است. درهمه‌ی متن‌ها جمله‌های کلیدی وجود دارند که معمولاً اصل تمام آن یک پاراگراف، در آن جمله گفته شده است. این روش نه تنها در میان دانش‌آموزان و دانشجویان محبوب است، بلکه اکثر کتابخوان‌ها با دیدن یک جمله‌ی کلیدی یا تاثیرگذار، زیر آن خط می‌کشند.

در این روش باید توجه کنید که با وسواس عمل نکنید، زیرا این کار باعث می‌شود که زیر همه‌ی جمله‌ها خط بکشید و در این صورت، اسم این کار دیگر خلاصه نویسی نیست! فقط سعی کنید زیر جملات کلیدی و مهم را خط بکشید.

حاشیه نویسی

روش بعدی، حاشیه نویسی است که اکثر ما از دبستان با آن آشنا هستیم. در این روش ما نکات و مطالب مهم در کتاب را در حاشیه‌ی سفید کتاب می‌نویسیم تا متوجه باشیم که چه نکاتی مهم هستند و در شب امتحان، آن‌ها را مطالعه کنیم، اگر می‌خواهید این کار را انجام بدهید، با خواندن هر پاراگراف از خودتان بپرسید که هدف این پاراگراف بیان چه مطلبی بوده است و همان را در حاشیه‌ی کناری همان پاراگراف بنویسید.

دسته بندی مطالب

یکی از روش‌هایی که بسیار کارساز است و برای کسانی که آزمونی در پیش دارند، بسیار مهم است، دسته بندی مطالب با استفاده از عنوان و موضوع آن‌هاست. این روش برای کنکوری‌ها بسیار مناسب است و آن‌ها را از شر پراکنده خوانی و ورق زدن کتاب‌های مختلف برای خواندن یک مبحث، خلاص می‌کند.

در این کار، شما دفترچه‌ای جداگانه برای آن مبحث انتخاب می‌کنید و در هر قسمت، اگر جمله یا نکته‌ی مهمی در مورد آن پیدا کردید، داخل آن دفترچه می‌نویسید. دفعه‌ی بعدی برای مرور آن مبحث، فقط باید دفترچه‌ی مربوط به آن را برای مطالعه پیدا کنید و نیازی به ورق زدن کتاب‌های مختلف ندارید. انتشاراتی‌های مختلف نیز با پی بردن به اهمیت این موضوع، کتاب‌هایی را منتشر کرده‌اند که حاوی خلاصه برداری از نکات مهم، برای هر موضوع به صورت کتابچه‌ای جداگانه است.

یادداشت برداری

اصلی‌ترین روش خلاصه نویسی، یادداشت برداری است. این روش، معمولی‌ترین روشی است که تقریباً همه‌ی ما می‌شناسیم و استفاده می‌کنیم.

این روش عبارت است از نوشتن جملات و نکات کلیدی در دفترچه‌ای جداگانه، به شیوه‌ای که بتوانید بعداً با استفاده از آن خلاصه‌ی مطالبی که خوانده‌اید را به یاد بیاورید.

در ابتدا یک صفحه، یک مطلب یا یک فصل را به طور کامل مطالعه کنید و بعد هر چیزی را که از آن به یاد دارید را درون دفترچه‌ تان یادداشت کنید و یا در روشی آسان‌تر می‌توانید، کلمات کلیدی را داخل یک صفحه به ترتیب بنویسید و بعد از اتمام مطالعه، هر چیزی که در مورد آن کلمات به یاد می‌آورید را مقابلشان یادداشت کنید. توجه کنید که هدف از خلاصه نویسی، کم‌کردن‌حجم مطالعه، برای مرور بعدی است، پس در خلاصه‌نویسی وسواس به خرج ندهید و به طور خلاصه و کلیدی بنویسید.

فواید خلاصه نویسی

1. در هنگام مطالعه، وقتی خلاصه برداری می کنید، مطالب عمیق‌تر در ذهن شما می‌نشینند و جزئیات دقیق‌تر در ذهنتان می‌مانند.
2. با این کار شما از مرور کردن‌های طولانی و وقتگیر، جلوگیری می‌کنید و فقط با خواندن خلاصه‌هایی که نوشته‌اید، به راحتی مطالب را در ذهن‌تان تازه می‌کنید.
3. خلاصه نویسی به شما کمک می‌کند که تمام نکاتی که در جزوات و کتاب‌ها به صورت پراکنده داشته‌اید، یکجا و در زمانی کمتر پیدا کنید.
4. خلاصه نویسی، قدرت تمرکز ذهنی شما را بالا می‌برد و باعث می‌شود با دقت بیشتری مطلب را بخوانید تا بتوانید چکیده‌ی آن را بنویسید.
5. بعضی از افراد گله می‌کنند که گاهی با خواندن خلاصه نویسی‌های خودشان، نمی‌توانند مطالب را به یاد بیاورند؛ دلیل این مشکل آن است که آن‌ها در هنگام مطالعه، برای خلاصه نویسی فقط به نوشتن خلاصه توجه می‌کنند؛ در حالی که اصل خلاصه نویسی این است که شما هرچه از مطلب متوجه شده‌اید را روی کاغذ پیاده کنید.
6. خلاصه نویسی برای شب‌های امتحان، مثل یک راه نجات می‌ماند که شما را از خواندن حجم زیاد کتاب خلاص میکند.

بعضی‌ها گمان می‌کنند که خلاصه نویسی، باعث وقت گیری می‌شود، اما اگر بدانند که در دفعات بعد برای مرور همین حجم مطلب، وقت کمتری صرف خواهند کرد و مطالب، بهتر در ذهنشان خواهند ماند، این روش را هیچ وقت کنار نمی‌گذارند.

نکات مهم در خلاصه نویسی

• قبل از شروع به خلاصه نویسی، حتماً یک دور متن را بخوانید تا به تمام جوانب آن احاطه داشته باشید و بتوانید خلاصه‌ی بهتری از آن متن ارائه بدهید.
• بعد از اتمام خلاصه نویسی، یک بار کامل برگه‌ی خلاصه نویسی‌تان را مطالعه کنید تا مواردی را که فراموش کرده‌اید و یا اشتباه نوشته‌اید را اضافه کنید و تصحیح نمایید.
• کلماتی که در متن می‌خوانید و به سختی متوجه منظور آن می‌شوید را بازگردانی کنید و یا شکل راحت‌تر آن را برای خودتان پیدا کرده و بنویسید.
• نکات کم اهمیت متن را در خلاصه نویسی‌تان نیاورید.
• هر شب قبل از خواب، زمانی را به مرور خلاصه نویسی‌های آن روزتان، اختصاص دهید. این موضوع حتی به خود من هم ثابت شده که مطالبی را که قبل از خواب می‌خوانید، بهتر در ذهن‌تان می‌ماند.
• بهتر است که خلاصه نویسی‌تان به زبان خودمانی باشد، تا درک و مرور آن برای شما آسان‌تر گردد.

نتیجه گیری

همانطور که قبلا هم گفتیم، برای خیلی‌ها خلاصه نویسی کار زمان بر و سختی است، خیلی‌ها به خاطر تنبلی و بعضی‌ها به خاطر استرس و اضطراب این کار را انجام نمی‌دهند، که باید بگویم ضرر بزرگیست! بسیاری از کسانی که در آزمون‌های بزرگ موفق بوده‌اند از روش خلاصه نویسی به طور حرفه‌ای استفاده می‌کرده‌اند. اول از همه باید آرامش خودتان را حفظ کنید و با دقت و جدیت، همراه با مطالعه خلاصه برداری کنید و مرور مداوم خلاصه‌نویسی‌تان را فراموش نکنید تا از این روش نتیجه‌ی عالی بگیرید.

دانلود PDF خلاصه نویسی و بررسی اصول و فواید آن

دانلود پاورپوینت خلاصه نویسی و بررسی اصول و فواید آن