خواندن، حفظ کردن و یاد گرفتن مطالبی که به ما گفته می‌شود، دغدغه‌ی بسیاری از دانشجویان و دانش‌آموزان است. معمولاً حفظ کردن یک مطلب، کار ساده‌ای است؛ اما اگر مقدار مطالب و حجم آن بالا برود و ما مجبور به، به‌خاطر سپردن همه آنها باشیم نیاز به روش یا روش‌هایی داریم که این کار سخت را برای ما آسان‌تر کند. یکی از این روش‌ها، یادداشت‌برداری است. وقتی که شما در حین خواندن یک متن، از نکات مهم آن در یک دفترچه جداگانه یا در حاشیه همان متن، یادداشت برمی‌دارید، آن متن بهتر در ذهن شما می‌ماند و بعداً برای به یادآوردنش ذهنتان سریع‌تر عمل می‌کند.

یادداشت‌برداری، حتی برای انجام کارهای روزانه و به‌یادآوردن اعمالی که در آن ماه یا هفته، باید انجام بدهید و ممکن است فراموش کنید، بسیار کاربردی است.

اهمیت یادداشت‌برداری

خود من برای کارهای روزانه، هفتگی و ماهانه همیشه یادداشت‌برداری می‌کنم. اگر دفتر و خودکار در دسترسم نباشد، از نوت گوشی استفاده می‌کنم؛ زیرا این کار به فراموش نکردن کارهای مهم بسیار کمک می‌کند. مطمئن باشید که این کار در بسیاری از موارد مهم به شما کمک خواهد کرد؛ زیرا با یک نگاه ساده به یادداشتتان ممکن است کاری که به علت مشغله‌های زیاد فراموش کرده بودید را به یاد بیاورید.

در کلاس‌های درس، برخی نکات توسط استاد گفته می‌شود که خود او تاکید دارد مهم هستند؛ پس باید آنها را به‌خاطر بسپارید. یادداشت کردن این نکات از ساده‌ترین کارهایی است که همه دانش‌آموزان و دانشجویان انجام می‌دهند. ممکن است معلم نکته را خارج از کتاب درسی بگوید و یا برای شما مثالی در مورد موضوع مورد نظر بزند که یادداشت کردن آن به حفظ آن مطلب کمک شایانی کند.

اهمیت یادداشت‌برداری

گاهی اوقات پیش می‌آید که نحوه درس دادن استاد پراکنده است و نوشتن هر دسته از اطلاعات به‌صورت جداگانه در دفترچه‌ای دیگر، می‌تواند به نظم ذهنی شما هنگام مطالعه دوباره کمک کند.

بسیاری از افراد فکر می‌کنند همین که به یک مطلب گوش کنند و در ذهنشان برود کافی است و نیازی به یادداشت‌برداری نمی‌بینند. حقیقت این است که بعضی وقت‌ها حتی باهوش‌ترین انسان‌ها یادداشت‌برداری را از اصول بنیادی هر یادگیری می‌دانند.

ذهن انسان طوری طراحی شده که می‌تواند اطلاعات زیادی را در خود جای دهد؛ اما برای تثبیت یک مطلب، تصویر یا حرف و سخن باید آن را بارها و بارها تکرار کند و برای ذهن خودش تمرین و تلاش مداومی را در نظر بگیرد. به خاطر داشته باشید که یادداشت‌برداری‌هایتان را خیلی مفصل و طولانی نکنید و تا جای ممکن فقط نکات مهم و کاربردی را بنویسید تا یادداشت‌هایتان مفید و خلاصه باشد.

چطور یادداشت‌برداری مفیدی داشته باشیم؟

یادداشت‌برداری اصولی دارد؛ به همین دلیل است که خیلی‌ها حتی با استفاده از آن، مطالب در ذهنشان نمی‌ماند.

۱_ از کاغذهای رنگی کوچک استفاده کنید:

ترتیب اثر دادن یادداشت‌برداری به شرایط شما هم‌بستگی دارد. بعضی‌ها باید از کاغذهای کوچک یا بزرگ با رنگ‌های مختلف استفاده کنند تا ذهنشان از یک‌رنگ بودن نوشته‌ها و کاغذ خسته نشود و برای خواندن دوباره ترغیب شوند. در همین راستا می‌توانید از های‌لایترهای رنگی برای مشخص کردن نکات مهم متن استفاده کنید که اگر درست استفاده شوند، خیلی کاربردی است.

۲_ نقشه بکشید:

برای یادداشت‌برداری می‌توانید از تکنیک کشیدن نقشه با استفاده از فلش‌ها و علامت‌ها استفاده کنید. این تکنیک هم خلاقیت ذهن شما را بالا می‌برد و هم ذهن شما را به دنبال کردن نشانه‌ها و وصل کردن آنها به هم ترغیب می‌کند.

می‌توانید از پرانتز، علامت فلش، آکلاد و رنگ‌های مختلف استفاده کنید تا یادداشت‌برداری‌هایتان جذاب‌تر شود.

۳_ کلمات سخت را برای خودتان آسان کنید:

خیلی وقت‌ها برای خود من هم پیش آمده که معنی یک کلمه را بالای آن نوشته‌ام تا هنگام خواندن ذهنم روان‌تر جلو برود. برای یادداشت‌برداری همین تکنیک می‌تواند کاربرد داشته باشد؛ اگر می‌بینید کلماتی برای شما سنگین و سخت هستند، معادل آن‌ها را که راحت‌تر تلفظ می‌شوند و ذهن شما را کمتر درگیر می‌کنند بنویسید.

۴_ مثال بزنید:

تحقیقات ثابت کرده است که وقتی شما مطلبی را می‌خوانید و در مورد آن مثال‌هایی را که دیده و تجربه کرده‌اید می‌نویسید یا با خود مرور می‌کنید، آن مطلب بهتر در ذهن شما می‌ماند. سعی کنید مثال‌ها هرچه واقعی‌تر و نزدیک‌تر به موضوع باشند تا بعداً درک مطلب برای شما آسان‌تر شود.

۵_ طولانی ننویسید:

قرار نیست که شما کل متنی که می‌خوانید یا می‌شنوید را بازنویسی کنید. شما باید فقط مطالب مهم و ضروری را یادداشت کنید تا بعدا  بتوانید با مطالعه آن‌ها، مطالب کلی را به خاطر بیاورید.

۶_ مرتب بنویسید:

خلاصه نوشتن و یادداشت‌برداری باید به شکلی باشد که بعدا خواندن آن راحت و روان باشد، نه اینکه شما برای خواندن همان چند نکته یک ساعت وقت بگذارید. سعی کنید با خطی خوش و کلماتی خوانا بنویسید تا بعداً به مشکل نخورید.

۷_ برای دیگران تعریف کنید:

تجربه و تحقیقات ثابت کرده است که وقتی می‌خواهید چیزی را برای دیگران تعریف کنید، با دقت بیشتری آن را می‌خوانید یا به آن گوش می‌کنید. اگر امتحان کردید و این شیوه برای یادگیری‌تان جواب داد، هر بار که مطب مهمی را می‌خوانید و از آن یادداشت برمی‌دارید، طوری این کار را بکنید که انگار می‌خواهید آن را برای یک نفر دیگر تعریف کنید. اگر امکانش هست این کار را عملی کنید تا تاثیر بیشتری بگیرید.

۸_ یک بار متن را بخوانید و بار دوم یادداشت‌برداری کنید:

برای نوشتن نکات مهم یک متن، باید روی آن متن تسلط داشته باشید. وقتی که شما یک بار یک متن را بخوانید، از کلمات کلیدی و موضوعی که آن متن می‌خواهد به شما برساند، مطلع و مسلط به آن خواهید شد. از قبل خواندن متن، خلاصه‌ی بهتری را برای شما ارائه می‌دهد و یادداشت‌برداریِ شما را پرثمر می‌کند.

فواید یادداشت‌برداری

فواید یادداشت‌برداری

ذخیره زمان

هرچند که شما بادقت سر کلاس به سخنان معلم گوش دهید و یا با تمرکز مطالعه کنید، بازهم برای امتحان یا به یاد آوردن دوباره‌ی مطلب باید مطالعه داشته باشید. یادداشت‌برداری به شما این امکان را می‌دهد که دیگر نیازی به مطالعه تمام حجم کتاب نداشته باشید. با خواندن این نکات کلیدی که نوشته‌اید، به روند خواندنتان سرعت ببخشید.

افزایش قدرت ریزبینی

وقتی که شما به یادداشت‌برداری عادت کنید، ویژگی ریزبینی و متمرکز شدن روی نکات کلیدی در ذهن شما افزایش پیدا می‌کند.

رفع اضطراب

خیلی از دانشجویان و دانش‌آموزان، با هر بار خواندن درسی که امتحان دارند دچار اضطراب بیشتری می‌شوند؛ چون فکر می‌کنند که هر چه می‌خوانند سریع از ذهنشان پاک می‌شود. تکنیک یادداشت‌برداری این وسواس ذهنی و اضطراب را به طور شگفت‌انگیزی پایین می‌آورد؛ باعث می‌شود شما برای امتحان آرامش بیشتری داشته باشید.

قدرت درک مطالب

به یادداشت‌برداری که عادت کنید، هر مطلبی را که می‌خوانید، خود به خود در ذهنتان نکات مهم و کلیدی‌اش ثبت می‌شود. شما آن متن را بهتر و سریع‌تر از دیگران می‌توانید بفهمید.

داشتن منبعی در دسترس

خیلی وقت‌ها ما فقط دنبال به یاد آوردن یک نکته کوچک هستیم. یادداشت‌برداری به ما کمک می‌کند تا خیلی سریع و فقط با چند نگاه کوتاه مطلبی که مورد نظرمان است را پیدا کنیم و نیاز به باز کردن کتابی قطور نداشته باشیم.

چگونه یادداشت‌برداری کنیم؟

می‌دانید که همه ما در طول روز مجبور به یادداشت‌برداری می‌شویم. بیایید روش‌هایی که باعث می‌شود یادداشت‌برداری مفیدتری داشته باشیم را یاد بگیریم.

رنگ و کاغذ مناسب

معمولاً برای مطالب خیلی مهم، از رنگ قرمز و برای مطالب کم‌اهمیت‌تر از رنگ آبی استفاده می‌کنیم. شما با توجه به سلیقه خود می‌توانید این رنگ‌ها را انتخاب کنید.

کاغذی که استفاده می‌کنید باید سایز مناسب و همچنین رنگ مناسبی داشته باشد تا شما را ترغیب به نوشتن کند.

به استفاده کردن از های‌لایتر هم در نکات قبل اشاره کردیم.

شنونده خوبی باشید

یادداشت‌برداری سر کلاس و علی‌الخصوص بعضی از کلاس‌هایی که استاد‌ها سریع صحبت می‌کنند و می‌نویسند، خیلی سخت است. شما باید یاد بگیرید که مهارت شنیدن درست و انتقال آن روی کاغذ را بالا ببرید تا کلافه و عصبی نشوید. اگر این امکان را دارید می‌توانید صدای استاد را ضبط کرده و بعد با خیال راحت یادداشت‌برداری کنید.

خلاصه نوشتن را یاد بگیرید

برای خودتان نشانه‌ها و علامت‌های مختصر تعیین کنید. تا جایی که می‌شود فضای یادداشت‌هایتان را کوتاه و کوچک کنید. مثلاً می‌توانید به‌جای کلمه «است» از ✓ استفاده کنید یا به‌جای «ممنوع» از ×، استفاده کنید به این شکل هم سریع‌تر و هم خلاصه‌تر یادداشت‌برداری خواهید کرد.

جمع‌بندی

خیلی از دانشجویان و دانش‌آموزان از اهمیت یادداشت‌برداری و خلاصه‌نویسی غافل هستند. آنها نمی‌دانند زمانی را که برای یادداشت‌برداری می‌گذارند بسیار ارزشمند‌تر از چندین بار خواندن یک متن بدون یادداشت‌برداری است!

تحقیقات ثابت کرده است دانش‌آموزانی که از روش یادداشت‌برداری استفاده می‌کنند از حافظه ماندگار و بالاتری برخوردار هستند تا کسانی که از این روش استفاده نمی‌کنند.

یادداشت‌کردن کارهای روزانه و اهداف هم به همین منوال پیش می‌رود. شما وقتی کلمه را روی کاغذ می‌نویسید، برای رسیدن و به حقیقت پیوستن آن بسیار مصمم‌تر از حالت نانوشته‌ی آن هستید.