زمانی که تاریخچه آثار کمپانی‌های مختلف انیمیشن‌سازی را بررسی می‌کنیم، به این نتیجه خواهیم رسید که این کمپانی‌ها؛ الل خصوص دیزنی، در خلق پرنسس‌های خود، عناصری تکراری را به کار می‌برند. عشق، زیبایی، ازدواج و… وجه نایب است که دختران؛ در قالب پرنسس به تصویر کشیده شده اند؛ اما این قاعده در سال ۲۰۱۲ با انیمیشن Brave (شجاع) شکسته شد. انیمیشنی که توانایی‌های متفاوتی از یک دختر را به نمایش گذاشت تا به همه دنیا بفهماند که یک زن تنها در کلیشه‌های معمول ختم نمی‌شود. چه‌بسا کارهایی را انجام می‌دهد که دیگر مردان در خواب هم نمی‌بینند.

انیمیشن شجاع

انیمیشنی جذاب و دیدنی با داستانی زیبا و از همه مهم‌تر شخصیت‌پردازی خارق‌العاده! شاهزاده مریدا در حقیقت دختری است که فراتر از تصورهای دیگران ظاهر شده؛ و به همگان ثابت می‌کند که زنان و دختران هم همانند دیگر افراد جامعه و ملت می‌توانند هر کاری را که می‌خواهند، انجام دهند. تنها کافی است جملات محدودکننده اطرافیان، که معمولاً شامل جملاتی همچون: «دختر را چه به این کارها، این کارها پسرانه است…» و دیگر جملات اشتباه؛ که خودتان بهتر از من می‌دانید را از ذهنشان دور نمایند و تنها بر هدف خود تمرکز کنند.

اما یکی از ایراداتی که قبلاً به کمپانی عظیم پیکسار وارد بود؛ کم‌اهمیتی با ساخت انیمیشن با برای دختران و با موضوع دختران است. این تنها مربوط به محصولات پیکسار نمی‌شد؛ بلکه کمپانی پیکسار، از بدو تأسیس تا به امروز، تقریباً تمام افرادی که در آن مشغول به کار هستند را مردان تشکیل می‌دهند. احتمالاً تنها تعداد کمی از قشر زنان هستند که آن هم در پست‌های نه‌چندان مهم و کلیدی مشغول به کارند!

در مجموع به نظر می‌رسد که پیکسار علاقه‌ی خاصی به ساخت انیمیشن‌های دخترانه نداشت و سابقه‌اش هم کاملاً گویای این حقیقت است. اما از زمانی که پیکسار زیر مجموعه کمپانی بزرگ والت دیزنی شده (کمپانی دیزنی مالک بیش از نیمی از سهام پیکسار است)؛ ظاهراً فشارهای دیزنی هم بر روی آن‌ها اثر کرد و در سال 2012 اثری دخترانه را روانه سینما کردند. انیمیشن شجاع را می‌توان اولین اثر جدی دخترانه پیکسار نامید که قطعاً پایه‌گذار آثار دیگر این کمپانی به موضوع دختران شد.

مروری بر داستان انیمیشن شجاع، تیر و کمان‌هایی از جنس آزادی

به تمام حرف‌هایی که در بالا زده شد؛ می‌توان برچسب حذف‌های شعاری و کلیشه‌ای زد و داستان این انیمیشن را صرفاً طرحی رؤیاگونه خواند. اما به نظر این تفکر عقب‌مانده؛ نه‌تنها بر خلاف زنان این جامعه است؛ بلکه به‌راحتی آب خوردن، نیمی از موفقیت‌های درخشانی را که زنان و دختران یک سرزمین می‌توانند رقم بزنند را از دست می‌دهد. داستان این فیلم در زمان قرون‌وسطی می‌گذرد و بسیار تلخ و غم‌انگیز است که شباهت‌هایی با رفتار خانواده‌ها با دخترانش در ایران امروز دارد.

پرنسس مریدا همراه با مادرش ملکه الینور، پدرش پادشاه فرگوس و برادران سه‌قلوی بداخلاقش هامیش، هوبرت و هریس در قرون‌وسطی در پادشاهی اسکاتلندی دان بروخ زندگی می‌کند. الینور تلاش می‌کند تا مریدا را متقاعد کند که یک شاهدخت کامل باشد. با این حال انا مریدا از سوارشدن بر اسبش به نام آنگوس، در ارتفاعات و تمرین تیراندازی با کمان و شمشیربازی لذت می‌برد. او این مهارت‌ها را از پدرش به ارث برده است.

یک روز عصر، مریدا متوجه می‌شود که اربابان قبیله متحد پادشاه، پسران خود را برای ازدواج با او معرفی می‌کنند. اربابان با پسرانشان که ابداً مورد علاقهٔ مریدا نیستند وارد می‌شوند. مریدا تیراندازی با کمان را برای کسب آزادی انتخاب می‌کند. بعد از اینکه خودش در مسابقه برنده شد، الینور به مریدا هشدار می‌دهد که اگر این قضیه به‌درستی انجام نشود، درگیری میان قبیله‌ها رخ می‌دهد؛ اما مریدا جمع را ترک می‌کند و با یک روشنایی مرداب (ویسپ‌ها) روبه‌رو می‌شود که او را به کلبه یک جادوگر راهنمایی می‌کند.

مروری بر داستان انیمیشن شجاع

مریدا از جادوگر درخواست طلسم می‌کند تا سرنوشت او را تغییر دهد. جادوگر به مریدا یک کیک طلسم می‌دهد و او آن را به مادرش الینور می‌دهد؛ اما قسمت پیش‌بینی نشده ماجرا اینجاست که مادر مریدا به یک خرس سیاه تبدیل می‌شود. مریدا که با دیدن این صحنه شوکه می‌شود، الینور را از قلعه خارج می‌کند، زیرا پدرش یک شکارچی خرس است.

الینور که هنوز بیشتر حواس انسانی خود را حفظ کرده، در قالب یک خرس همراه با مریدا به کلبهٔ جادوگر می‌رسند که جادوگر پیامی را در دیگ خود گذاشته و می‌گوید که طلسم تا طلوع دوم خورشید دائمی خواهد شد مگر اینکه او پیوندی را که به‌خاطر غرور از بین رفته اصلاح کند.

روز بعد، مریدا و مادرش به همدیگر کمک می‌کنند تا به دنبال غذا بگردند. پس از انجام این کار، مریدا مورد حمله خرسی قرار می‌گیرد که شبیه مادرش به نظر می‌رسد؛ اما متوجه می‌شود که خرس خود مادرش است. دنباله‌ای از ویسپ‌ها ظاهر می‌شود و آن‌ها را به خرابه‌های یک قلعه باستانی هدایت می‌کنند، جایی که مریدا متوجه می‌شود که شاهزاده در داستان مادرش، همان کسی است که طلسم مشابهی از جادوگر دریافت کرده است.

شاهزاده شریر به یک خرس شیطان مخوف به نام موردو تبدیل شده است. موردو ناگهان به مریدا حمله می‌کند اما الینور او را نجات می‌دهد و آن‌ها با یکدیگر پا به فرار می‌گذارند. مریدا مادرش را متقاعد می‌کند که اگر طلسم را نشکنند، برای همیشه مثل موردو تبدیل به یک خرس وحشی می‌شود. مریدا متوجه می‌شود که واژهٔ «اصلاح پیوندی که به دلیل غرور از بین رفته» به تعمیر ملیله‌های خانوادگی او اشاره دارد که در جریان مشاجره‌هایشان آسیب‌دیده بود.

هر دو باعجله به قلعه برمی گردند و فرگوس و لردهای دیگر را می‌بینند که با سروصدا به‌خاطر مریدا درگیر هستند. فرگوس وارد سالن شده و درگیری را متوقف می‌کند. مریدا سخنرانی تکان‌دهنده‌ای می‌کند و قبایل را متقاعد می‌کند که باید پیوند خود را بازگرداند و پسران لردها باید با هرکسی که می‌خواهند ازدواج کنند. لردها با اکراه موافقت می‌کنند و همان‌طور که آنها جشن می‌گیرند، مریدا و الینور به اتاق ملیله می‌روند تا ملیله پاره شده را تعمیر کنند. فرگوس وارد اتاق الینور می‌شود تا دربارهٔ آنچه اتفاق افتاده به او بگوید؛ اما در عوض اتاق را ویران شده می‌یابد.

او با وحشت و ناامیدی وارد اتاق ملیله می‌شود تا مریدا را در حال کشیدن ملیله از روی دیوار بیابد و الینور را در حالت خرس خود کشف کند. فرگوس به الینور حمله می‌کند که فکر می‌کند او موردو است؛ اما مریدا راه او را می‌بندد و الینور فرار می‌کند. فرگوس مریدا را بازداشت می‌کند و الینور خرس را با سایر مردان قبیله دنبال می‌کند. مریدا با کمک برادرانش که با خوردن ناخواسته کیک طلسم به خرس تبدیل شده‌اند، از اتاقش بیرون می‌آید و درحالی‌که ملیله را سوار بر اسب می‌چرخاند، به دنبال پدرش به جنگل می‌رود.

مریدا درست قبل از اینکه موردو ظاهر و بر قبیله‌ها چیره شود، مادرش را نجات می‌دهد. الینور با کوبیدن او به یک منهیر بلندقامت، موردو را شکست می‌دهد و او را در هم می‌کوبد و روح شاهزاده را آزاد می‌کند. مریدا با درک معنای معمای جادوگر، ملیله ثابت را روی الینور می‌گذارد و با مادرش آشتی می‌کند. الینور به طور ناگهانی به همراه سه‌قلوها دوباره به یک انسان تبدیل می‌شود و خانواده با خوشحالی دوباره به هم می‌پیوندند.

عوامل انیمیشن شجاع

انیمیشن شجاع (Brave) یک فیلم انیمیشن کامپیوتری فانتزی آمریکایی، محصول سال  2012 است که توسط استودیو انیمیشن پیکسار؛ تولید و توسط والت دیزنی پیکچرز منتشر شده است. کارگردانی آن را مارک اندروز (در اولین کارگردانی بلند خود) و برندا چپمن و کارگردانی مشترک استیو پرسل بر عهده داشتند.

داستان توسط برندا چپمن و با فیلمنامه توسط اندروز، پرسل و ایرنه مکی ساخته شده است. تهیه‌کنندگی این فیلم بر عهده کاترین صرافیان بوده و جان لستر، اندرو استانتون و پیت داکتر به‌عنوان تهیه‌کنندگان اجرایی آن حضور داشته‌اند. صداپیشگان این فیلم با حضور کلی مک‌دونالد، بیلی کانولی، ما تامپسون، جولی والترز، رابی کولترین، کوین مک کید و کریگ فرگوسن تکمیل می‌شود.

دستاوردها و جوایز انیمیشن شجاع

دستاوردها و جوایز انیمیشن شجاع

انیمیشن شجاع در 10 ژوئن 2012 در جشنواره بین‌المللی فیلم سیاتل نمایش داده شد. در 22 ژوئن 2012 در آمریکای شمالی اکران شد و با نقدهای مثبت و موفقیت در گیشه مواجه شد. این فیلم برنده جایزه اسکار، گلدن گلوب و بفتا برای بهترین فیلم بلند پویانمایی شد. پیش از نمایش تئاتری این فیلم، فیلم کوتاهی با عنوان ماه، به کارگردانی انریکو کازاروسا منتشر شد. یک دنبالهٔ کوتاه از این فیلم با عنوان افسانه موردو در ۱۳ نوامبر ۲۰۱۲ منتشر شد. شجاع، اولین فیلمی است که از فرمت صدای دالبی آتموس استفاده می‌کند.

پس از موفقیت‌های این انیمیشن در گیشه، نظر منتقدان، نظر عموم مردم و جوایز مختلف سینمایی به دست آورد، مثل تمامی آثار سینمایی گمانه‌زنی‌ها درباره قسمت دوم این انیمیشن آغاز شد. که مارک اندرو در رابطه با آن گفته است که:

«نمی‌دانم یکی دیگر وجود خواهد داشت یا نه. ما هرگز در پیکسار فیلمی نمی‌سازیم تا دنباله‌ای داشته باشیم. وقتی شما این کار را می‌کنید همیشه خوب است و ما به‌نوعی فلسفه‌ای داریم که اگر داستان درست را پیدا کنیم، قطعاً دنباله آن انیمیشن را خواهیم ساخت. مطمئناً موفقیت تجاری این انیمیشن به ما می‌گوید که شما می‌توانید یک قسمت دیگر بسازید.»

سخن آخر

زن بودن بسیار سخت و دشوار است که اگر در ایران باشید، سخت‌تر و دشوارتر…

با این حال آنان همیشه ثابت کرده‌اند که در هیچ زمینه‌ای از مردان عقب‌تر نیستند و چه‌بسا جلوتر هستند. تنها بحثی که می‌ماند فرهنگ و نوع تفکر اطرافیان و جامعه است؛ که در مورد کاری که زن یا دختر انجام می‌دهد، چه واکنشی دارند؟

اما مگر واکنش آن‌ها مهم است؟ معلوم است که نه؛ پس بروید، بترکانید و دنیا را در دستانتان قرار دهید.