نوعی از بازاریابی، از ۸۰ سال پیش به عرصه‌ی تجارت راه یافت که شیوه‌ی فروش محصولات را متحول کرد و به افرادی که جویای کار هستند و انگیزه‌ی بالایی برای افزایش درآمدشان دارند، راه متفاوتی نشان داد؛ این روش فروش و کسب درآمد، بازاریابی چند سطحی یا mlm نام گرفت.

بازاریابی چند سطحی یا mlm نوعی از بازاریابی است که در آن شرکت‌ها و کمپانی‌ها، محصولات خودشان را به صورت مستقیم و بدون تبلیغات و واسطه به مشتری می‌فروشند. مشتری‌ها در صورت رضایت از محصولات و تمایل به درآمدزایی، می‌توانند محصولات آن شرکت را بازاریابی کرده و در ازای فروش معینی، سود دریافت کنند. بعد از این مرحله، مشتری‌ها که حالا تبدیل به بازاریاب شده‌اند، می‌توانند هرکدام زیر مجموعه جمع کنند و بعد از طریق فروش زیرمجموعه‌هایشان نیز سود کسب کنند. این فرایند مثل یک زنجیره می‌ماند که هرچه به تعداد آن افزوده شود، قوی‌تر می‌گردد.

در بازاریابی چند سطحی، افراد بازاریاب به صورت « کلامی » یا « چهره به چهره » محصولات را به دیگران معرفی می‌کنند و در واقع تجربه‌ی مصرف خود را در اختیار دیگران قرار می‌دهند تا اگر آن‌ها هم نیازی به این نوع محصولات داشتند، از طریق آن فرد تهیه کنند.

امروزه کشورهای آمریکای شمالی، چین، کشورهای اروپایی از جمله ایتالیا و ژاپن، در حوزه بازاریابی چند سطحی پیشرو هستند.

کسب درآمد از طریق این شرکت‌ها در ۷۰ تا ۷۵ درصد افراد، موفقیت آمیز و به عنوان درآمدی ثابت و قابل اتکا نخواهد بود. بسیاری از افراد از آن به عنوان شغل دوم استفاده می کنند و فقط درصد کمی از افراد، از این شغل به درآمد بالا و قابل قبولی خواهند رسید.

اولین شرکتی که به شکل رسمی فعالیت بازاریابی چند سطحی را آغاز کرد، کمپانی ویتامین کالیفرنیا بود که در سال ۱۹۳۰ کار خودش را شروع کرد و هم اکنون محصولاتش را از طریق کمپانی ام وی میفروشد.

بازاریابی چند سطحی، امروزه به عنوان شیوه‌ی شناخته شده‌ای از فروش به کار می‌رود که خیلی از افراد حداقل برای یک بار به این نوع درآمدزایی روی آورده‌اند، اما حقیقت این است که اکثر محصولات شرکت‌هایی که از شیوه‌ی بازاریابی شبکه‌ای استفاده می کنند، کیفیت ندارند و کالاهایی که ارزش و کیفیت قابل قبولی نداشته باشند، نمی‌توانند برای مدت زیادی به دیگران فروخته شوند. شاید در همان ابتدا سود خوبی عایدتان شود، اما رفته رفته دیگران از کیفیت کالایی که به آن‌ها می‌فروشید، انتقاد کرده و ترجیح می‌دهند پولشان را جای دیگری خرج کنند.

اگر شرکت کالای خوب و با کیفیت تولید کند، بازاریابان شرکت به راحتی می‌توانند کالای موجود را در بازار بفروشند و همچنان و تا سال‌ها تقاضا داشته باشند و ثروتمند شوند؛ در نظریه‌ای دیگر، کالای با ارزش و خوب نیاز به این همه بازاریاب و زیرمجموعه ندارد و شرکت تولید کننده می‌تواند به راحتی، با تاسیس شعبه‎های فروش در سطح شهر، کالایش را بفروشد.

تفاوت بازاریابی چند سطحی و هرمی

خیلی ازآدم‌ها با وعده‌ی همکار، دوست و یا آشنایی ترغیب به روی آوردن به این نوع بازاریابی می‌شوند و سوالی که دارند، این است: آیا واقعاً با این نوع کار کردن، پول دار می‌شویم؟ یا اینکه از کجا بدانیم این شرکت یک شرکت هرمی و غیر قانونی نباشد؟

اول اینکه باید بدانید در شرکت‌های هرمی، شما با فروش کالا سر و کار ندارید و این پول است که بین افراد جابجا می‌شود، یعنی در حقیقت دزدیده می‌شود. شرکت‌های هرمی به مردم وعده می‌دهند که با سرمایه‌گذاری به شکل خارق‌العاده‌ای ثروتمند می‌شوند و آن‌ها را با رویایی دست نیافتنی گول می‌زنند.

شرکت‌های هرمی جدید، با ترفندی کالاهایی را نیز به مردم ارائه می‌دهند تا پوششی برای مخفی کردن پولشویی و پشت پرده‌های کثیف‌شان باشد.

کار شرکت‌های هرمی، غیر قانونی است؛ چون بر اساس سوء استفاده کردن از اعتماد افراد تاسیس شده‌اند و پیشرفت می‌کنند. اساس کار این شرکت‌ها بر این اصل بنا شده است که اگر یک فرد در بازاریابی هرمی ثروتمند می‌شود، فرد دیگری در مقابل ثروتش را از دست می‌دهد.

بازاریابی چند سطحی همانطور که گفته شد، متشکل از چند لایه افراد است که بازاریابی محصولات مشخصی را به عهده دارند و باید برای خودشان، زیرمجموعه جمع کنند که آن‌ها هم این کالاها را بفروشند و این چرخه همینطور ادامه دارد. در mlm یا بازاریابی چند سطحی، اصل اولی که باید بلد باشید، جذب مشتری و شناخت پرسونای مشتری است؛ نکته‌ای که در این اصل باید در نظر داشته باشید این است که واقعیت‌ها را به مشتری بگوید و بر اساس واقعیت‌ها او را ترغیب به خرید کنید.

اگر شما وارد شرکت درستی شده باشید، محصولات با کیفیت و با قیمت مناسب را در اختیار شما قرار می‌دهند تا بفروشید و فرآیند فروش برای شما چندان هم سخت نخواهد بود؛ فقط باید ترفندهای فروش را یاد بگیرید و یا از دوره‌های آموزشی که خود شرکت برای شما می گذارد، استفاده کنید.

تعداد اندکی از افراد با ورود به بازاریابی چند سطحی، ثروتمند می‌شوند و این کاملاً بستگی به مهارت خود فرد و ارتباطات و توانایی‌هایش دارد.

برخلاف شرکت‌های هرمی، بازاریابی چند سطحی به شما وعده نمی‌دهد که یک شبه پولدار می‌شوید، اما شما نباید این توقع را هم داشته باشید که خیلی سریع به درآمد ثابت و بالا برسید، پس اگر مشغول به کاری هستید، به خاطر بازاریابی چند سطحی یا mlm آن را رها نکنید؛ اول مطمئن شوید که می‌توانید در این نوع بازاریابی پیشرفت کنید و سپس شغل اولتان را رها کرده و تمام تمرکزتان را بر روی این کار بگذارید که این امری کاملاً دلخواه است.

با وارد شدن به کار mlm یک شرکت، شما باید مجموعه‌ای از صدها و یا حتی هزاران انسان را ایجاد کنید که تحت نظر شما کار می‌کنند. با پیشرفت هر چه بیشتر، شما به مرحله‌ای می‌رسید که باید به دیگران آموزش بدهید که چطور محصولات را بفروشند و کسب درآمد کنند. هر خریدی که زیرمجموعه‌های شما ثبت کنند، سود آن نیز به شما هم می‌رسد.

یکی از مزیت‌های mlm این است که شما در هر جایی که هستید، می‌توانید هم به تفریح و کارهای دیگرتان برسید و هم کسب درآمد کنید.

چطور در بازاریابی چند سطحی موفق شویم؟

قدرت نفوذ : اگر شما فردی خجالتی و کمرو هستید و یا از ارتباط اجتماعی بالایی برخوردار نیستید، نمی‌توانید فردی موفق در بازاریابی ام ال ام باشید. شیوه‌ی ارتباط برقرار کردن با دیگران، خیلی مهم است، حتی اینکه شما از چه کلمات و واژه‌هایی استفاده می‌کنید نیز کاملاً به جذب شدن مشتری به سمت شما مرتبط است. لبخند زدن، استفاده از کلمات مثبت، صبور بودن و خوش رفتاری از روش‌هایی است که شما می‌توانید تاثیر مثبتی بر روی مخاطب مورد نظر تان بگذارید. معمولاً در اوایل ورود به این کار، باید از نفوذ و اعتمادی که روی افراد نزدیک به خودتان دارید استفاده کرده و اول سعی کنید محصول را به آن‌ها بفروشید تا تجربه‌تان بالا برود.

صرف وقت : پیشرفت کردن در بازاریابی به روش mlm، نیاز به گذاشتن وقت و بالا بردن اطلاعات دارد. هیچ کس ره صد ساله را یک شب نرفته مگر با معجزه! پس اگر می‌خواهید جزو افرادی باشید که در این کار پیشرفت می‌کنند، روی این مهارت وقت بگذارید.

شناخت محصول : هر فروشنده باید در مورد محصول یا خدماتی که می‌فروشد، اطلاعات کافی و درست را داشته باشد، تا اگر مشتری سوالی غیر از سوال‌های متداول و روزانه پرسید، بتواند با اعتماد به نفس کامل و آگاهی درست به او پاسخ دهد. حتی المقدور از محصولاتی که می‌فروشید، استفاده کنید و حس واقعی خودتان را با مشتری در میان بگذارید و یا از تجربه‌ی مشتری‌های دیگر پرس و جو کرده و در اختیار دیگران قرار دهید.

کسب تجربه : هرچه بیشتر با دیگران ارتباط برقرار کنید و در مورد محصول با آن‌ها صحبت و تبادل داشته باشید، به تجربه‌های جدیدتر و بهتری دست پیدا می‌کنید؛ تجربه‌ها، به شما کمک می‌کنند در فروش بعدی، حرفه‌ای‌تر برخورد کرده و هر چه بیشتر با اخلاق و روحیات انواع مشتری‌ها آشنا شوید.

شخصیت کاری : اگر می‌خواهید بازاریاب موفقی باشید که دیگران روی حرف‌های او حساب می‌کنند و از هم صحبتی و نشست و برخاست با او فراری نیستند، پرستیژ کاری خودتان را حفظ کرده و هیچگاه به یک مشتری برای خرید التماس نکرده و یا فریبش ندهید.

چطور از قانونی بودن شرکت‌های بازاریابی ام ال ام مطمئن شویم؟

اکنون در اکثر کشورها، قوانین مربوط به شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای وضع شده است و شرکت‌ها و بازاریاب‌هایشان باید از این قوانین تبعیت کنند؛ وگرنه غیر قانونی شناخته می‌شوند.

در ایران وزارت صنعت، معدن و تجارت، قانونی یا غیرقانونی بودن یک شرکت بازاریابی چند سطحی را مشخص می‌کند و شما برای اطلاع از این موضوع، باید به سایت وزارت صنعت،معدن و تجارت مراجعه کنید.

شرکتی که می‌خواهید در آن شروع به فعالیت کنید، باید دارای محصول و قیمت مشخصی برای آن‌ها باشد. این شرکت نباید شما را مجبور به سرمایه‌گذاری کند، این بر خلاف قانون است. وقتی که شما شروع به فعالیت بازاریابی برای این محصول کردید، شرکت نباید شما را مجبور کند تا خرید بیش از نیاز داشته باشید.