آموزش و تدریس در هر زمینه‌ای، کاری بسیار مهم و حیاتی است. شاید خیلی‌ها به شغل معلم‌ها آنطور که باید بها ندهند و آموزش را آنطور که باید از موارد مهم زندگی در نظر نگیرند. این اشتباه در حالی است که در کشورهایی مانند سوئیس، لوکزامبورگ، کانادا، آلمان، هلند و غیره معلم‌ها، از حقوق بالایی برخوردار هستند و به شغل آنها احترام زیادی گذاشته می‌شود. مفهوم تدریس آنلاین، در یکی دو سال گذشته به علت شیوع بیماری کرونا و تعطیلی مدارس و منع تجمع انسان‌ها در کنار هم، به مفهومی قابل درک‌تر و کاربردی‌تر برای مردم تبدیل شده است.

بچه‌ها از یک سنی حتما باید مورد آموزش قرار بگیرند. در مورد بزرگسالان هم این امر اختیاری است که موضوعی را برای یاد گرفتن انتخاب کنند یا نه؟! تدریس آنلاین، از طریق اینترنت و با استفاده از اپلیکیشن‌های متفاوت و راه‌های گوناگونی صورت می‌گیرد. این مسئله بستگی به انتخاب آموزش دهنده و آموزش گیرنده دارد.

Lms یا سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی، از مهمترین مهارت‌هایی است که هر مرکز آموزشی و هر معلم باید کار کردن با آن را بلد باشد.

اولین آموزش آنلاین چه زمانی اتفاق افتاد؟

بعضی‌ها معتقدند که اولین آموزش‌های از راه دور، در زمان افلاطون و شاگردانش اتفاق افتاده است. شواهد دیگری نیز وجود دارد مبنی بر ارسال اولین کتاب‌ها و نوشته‌ها برای آموزش از راه دور از طریق پست در سال‌های ۱۷۲۸ میلادی. تا امروز مواردی کم و بیش از آموزش‌هایی از طریق ضبط صدا، مکاتبه، صحبت تلفنی، برنامه‌های تلویزیونی، رادیو، ضبط صوت، ویدیوها و… صورت گرفته است. خیلی‌ها معتقدند هیچ‌کدام از این آموزش‌ها به پای آموزش حضوری نمی‌رسند.

آموزش مجازی با توجه به نیازی که جامعه نسبت به آن نشان داده، خیلی زود جای خودش را در میان مردم باز کرده است. مربیان و اساتید را به این فکر انداخته که با صرف وقت کمتر و تمرکز و حضور ذهن بیشتر، ویدئوهایی ضبط کنند و با یک بار آموزش به هزاران دانش آموز درس بدهند.

رفته رفته تعداد سایت‌ها و وبلاگ‌های شخصی در فضای مجازی که آموزش آنلاین را سرلوحه کار خود قرار داده‌اند افزایش پیدا کرد. بسیاری از اطلاعات به صورت رایگان در اختیار مردم قرار گرفت.

با پیدا شدن سر و کله اینترنت، اولین دروس دوره کارشناسی به صورت آنلاین، توسط انستیتوی فناوری نیوجرسی در سال ۱۹۸۴ افتتاح شد. با رواج یافتن اینترنت و آموزش آنلاین، فرصت‌های طلایی بسیاری برای خیلی از افراد به وجود آمده تا هم بتوانند اطلاعات ارزشمند خود را در اختیار کسی که کیلومترها از او دور است قرار بدهند. همچنین کسی که مشتاق دانستن علم آدمی در آن سر دنیا است بتواند آن را به دست بیاورد.

اپلیکیشن‌هایی برای آموزش آنلاین

از مزایای اپلیکیشن‌های آموزش آنلاین این است که دانش آموز سوالش را می‌پرسد و معلم هر وقت در هر مکانی که توانست پاسخ او را می‌دهد. این اپلیکیشن‌ها قابلیت‌های بسیار مهم دیگری نیز دارند که در صورت استفاده از آنها امکان ارتقای سطح علمی دانش آموز بسیار بالا می‌رود.

۱_ نرم افزار اسکای روم

نرم افزار اسکای روم

اسکای روم همه چیز تمام است. اکثراً ترجیح می‌دهند برای برقراری ارتباط صوتی و تصویری از آن استفاده کنند. این نرم افزار برای برگزاری کلاس‌های آموزشی با توجه به قابلیت‌های خوبی که دارد بستر مناسبی فراهم کرده است. در این نرم افزار شما می‌توانید فایل، دسکتاپ، نمایش اسلاید همزمان با پخش صوت و تصویر را داشته باشید؛ یعنی یک نوع تخته‌ی مجازی!

۲_ فراروم

فراروم

فراروم نیز نرم افزاری قابل بحث و استفاده مناسب است که در زمینه ارتباط و آموزش آنلاین طراحی شده است. برگزاری کلاس در این نرم افزار رایگان و با اغلب پلتفرم‌ها سازگار است. در این نرم‌افزار شما هم می‌توانید آنلاین و عمومی و همچنین آنلاین و خصوصی آموزش داشته باشید. ضبط کردن محتوای صفحه یا به اشتراک گذاشتن اسکرین و رمزگذاری، از دیگر ویژگی‌های این نرم‌افزار است.

۳_ فرادرس

فرادرس

نرم افزار ایرانی فرادرس در مورد آموزش مجازی به صورت آنلاین عمل نمی‌کند؛ بلکه ویدئوهای آموزشی در این نرم افزار بارگذاری شده‌اند و شما را به صورت رایگان و برای بعضی ویدئو‌ها با پرداخت هزینه می‌توانید آنها را دانلود کنید و ببینید.

۴_ Adobe connect

Adobe connect

این نرم افزار محبوب، از جمله مهم‌ترین و انعطاف‌پذیرترین نرم افزارها در حوزه کنفرانس است. این برنامه توسعه پذیری و قابلیت بسیار زیادی دارد که استفاده از آن را در الویت بسیاری از افراد قرار داده است. از جمله قابلیت‌های این نرم افزار این است که تعداد حاضرین در جلسه را مشخص می‌کند. شما با اکانت خود با هر دستگاهی می‌توانید وارد فضای آن شوید.

۵_ learncube

learn cube

یکی از مشکلات مربیان و اساتید، این است که اکثر نرم افزارهای طراحی شده مناسب برای ارتباط با یک دانشجو نیستند و برای جلسات کاری راه دور طراحی شده‌اند؛ اما نرم افزار learn cube این مشکل را به خوبی حل کرده است؛ در صورتی که شما برای یادگیری کار کردن با آن وقت بگذارید.

این نرم افزار وایت‌برد آنلاین تعاملی دارد. شما سریع می‌توانید فایل، تصویر و پی‌دی اف را ذخیره کنید. ویژگی‌هایی که این نرم افزار برای اساتید دارد مالتی تب، پوینتر، هایلایت، ویدئو سینک، جداول و… است.

مزایای تدریس آنلاین

۱_ صرف وقت کمتر

حاضر شدن برای رفتن به محلی که در آن می‌خواهید چیزی بیاموزید یا آموزش دهید، وقت گیر است. برگشتن و مستقر شدن در خانه هم همینطور! برای افرادی که برای هر دقیقه‌شان ارزش قائل هستند و دوست ندارند در ترافیک یا پشت میز و صندلی‌های خشک، وقت خود را تلف کنند، استفاده از آموزش آنلاین یک موهبت عالی است. شما می‌توانید دقیقاً پنج دقیقه قبل از شروع کلاس، اتاق‌تان را مرتب کرده و با آرامش یک قهوه بنوشید و پشت سیستم تان بنشینید. در همین حین مراقب کودکتان باشید که دارد با اسباب بازی‌هایش بازی می‌کند.

البته خارج شدن از خانه و ارتباط گرفتن با دیگران برای خیلی‌ها لذت بخش است؛ اما از لحاظ صرف وقت، آموزش آنلاین بسیار به صرفه می‌باشد.

۲_ نداشتن محدودیت مکان

ممکن است که یک استاد برای یک کنفرانس علمی، حتما باید از کشور خارج شود و نتواند کلاسش را برگزار کند. ارتباط آنلاین با استفاده از اپلیکیشن‌های آموزش آنلاین این امکان را برقرار می‌کند که این فرد هم به کنفرانس برسد و هم بتواند به صورت آنلاین با دانشجویان ارتباط بگیرد. درمورد دانش‌آموزان و دانشجویان نیز همین طور است؛ آنها می‌توانند در حالی که روی تخت یا کاناپه خود دراز کشیده‌اند و در راحت‌ترین وضعیت ممکن هستند به مطالب کلاسشان گوش کنند.

۳_ دسترسی داشتن به هر نوع علمی

برای خیلی‌ها امکان اینکه از علم و دانش و تجربه انسان‌هایی که فاصله زیادی با آنها دارند استفاده کنند وجود ندارد. اگر آن آدم کتابی هم ننوشته باشد که چه بدتر! اما امروزه با گسترش تکنولوژی و اینترنت، شما می‌توانید به راحتی به انواع اطلاعات و آموزش‌ها در سرتاسر دنیا و از سوی آدم‌های نابغه‌ای که نظیرشان کم در جهان وجود دارد بهره بگیرید.

۴_ سرعت بخشیدن به آموزش

برای خیلی از آدم‌ها اتفاق می‌افتد که احساس می‌کنند افراد کلاس، آموزش را کُند می‌کنند و آن طور که باید تدریس سریع جلو نمی‌رود. با آموزش آنلاین همانطور و با همان سرعتی که دوست دارید درس می‌خوانید. در کنار آن با وقت اضافی که دارید مطالب بیشتری نیز می‌توانید یاد بگیرید. با این امکان رشد فرعی و کار کشیدن شما از مغزتان می‌تواند بسیار جلوتر از دیگران باشد و با تلف کردن وقتتان در مورد یادگیری دیگران، خود را آزار ندهید. کلاس‌های آنلاین به شما انگیزه و زمان می‌دهند تا برنامه‌ریزی کنید و طبق آنچه که می‌خواهید پیش بروید.

معایب تدریس آنلاین

در مورد عیب‌هایی که آموزش آنلاین دارد می‌توان بحث‌های مفصلی کرد و تئوری‌های زیادی را به میان آورد که ناکارآمد و بی‌اثر است؛ اما اگر بخواهیم به طور خلاصه در مورد بعضی معایب آموزش آنلاین صحبت کنیم، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

امکان تعامل

در ارتباط‌های حضوری، انسان‌ها به ترتیب، بانظم و به‌وضوح، سوالات خود را از استاد می‌پرسند. اساتید نیز طوری که دانش‌آموز بفهمد، مطلب را توضیح می‌دهند و اگر متوجه نشود از طریق دیگری این کار را می‌کنند؛ اما در آموزش مجازی، وقت کلاس محدود و تعداد سوالاتی که می‌شود پرسید خیلی زیاد نیست؛ چون اگر استاد بخواهد با آن وقت تعیین شده و وضوح کامل به همه سوالاتی که گاهی مفهوم هم نیستند پاسخ بدهد به درس اصلی نمی‌شود رسید. گاهی حتی دانش‌آموز و استاد متوجه منظور هم نمی‌شوند اما به دلیل نبودن امکانات حضوری، رساندن منظور میسر نیست.

در کلاس‌های مجازی به دلیل وابسته بودن کلاس به سرعت اینترنت، بعضی اوقات ارتباط معلم و دانش‌آموز قطع می‌شود و معلم مجبور می‌شود دوباره یک مطلب را تکرار کند؛ حتی بعضی وقت‌ها این ارتباط تا آخر کلاس برقرار نمی‌گردد.

امکانات فیزیکی

در بعضی رشته‌ها نیاز به آزمایش، مشاهده، تجربه و… وجود دارد که شاید بشود تا حدودی تصویر آن را به اشتراک گذاشت؛ اما چیزی که هنگام تجربه کردن با آزمایش کردن به دانشجو منتقل می‌شود فراموش نشدنی‌تر از حافظه تصویری است.

چگونه تدریس آنلاین داشته باشیم؟!

تدریس کردن به صورت آنلاین و در مقابل یک مانیتور، به تبع متفاوت‌تر و خاص‌تر از تدریس حضوری است. اگر بخواهید یک ویدئو یا صوت ضبط کنید و بعد آن را در اختیار مخاطب بگذارید، یک شرایط و اگر بخواهید که به صورت آنلاین با دانش‌آموزان صحبت کنید، شرایط دیگری وجود دارد. معلم‌های استخدام دولت که شاگردان مشخص خود را دارند و طبق ا‌ِلمان‌های آموزشی به آنها درس می‌دهند، شرایط جداگانه‌ای دارند؛ اما کسانی که استخدام دولت نیستند و می‌خواهند از طریق فضای مجازی به تدریس مهارت‌شان بپردازند مراحل دیگری را باید اجرا کنند.

پیدا کردن مخاطب هدف

اولین قدم در بحث تدریس آنلاین، پیدا کردن مخاطب هدف است؛ یعنی کسی که نیاز به مهارتی که شما می‌خواهید آموزش بدهید دارد را پیدا کرده و او را مجاب به نیاز به آموزش دیدن کنید. وب سایت‌ها، شبکه‌های اجتماعی، بلاگر‌ها و… روش‌هایی هستند که شما می‌توانید خودتان را به عنوان یک مدرس آنلاین به دیگران معرفی کرده و آنها را از شرایط تدریستان باخبر کنید.

جذب اعتماد و علاقه افراد

با استفاده از برنامه‌هایی که کمی قبل معرفی کردیم ارتباط با شاگرد برقرار می‌شود و تدریس صورت می‌گیرد؛ اما همه چیز به همین سادگی نیست؛ خیلی از آدم‌ها به تدریس آنلاین علاقه یا به قولی اعتماد ندارند؛ به همین خاطر جذب اعتماد و علاقه افراد به خودتان و نحوه تدریس‌تان مهارتی است که باید بلد باشید.

چون می‌توانید گروهی یا خصوصی تدریس کنید و این بستگی به انتخاب مخاطب‌تان دارد. در هر کدام از این شیوه‌ها، مدیریت کلاس و مطالبی که باید گفته شود و مطالبی که باید از دانش‌آموز پرسیده شود بسیار مهم است. شما بر اساس تجربه به این مهارت دست پیدا می‌کنید.

داشتن اعتماد به نفس و آرامش

داشتن اعتماد به نفس و آرامش، فضای آموزش آنلاین را بسیار مورد قبول قرار می‌دهد و باعث می‌شود که استرس دانش‌آموز از بین برود و بتواند با شما راحت ارتباط برقرار کند. اینکه شما آرام باشید باعث می‌شود دانش‌آموز در مورد پرسیدن سوال‌هایش هم اضطرابی نداشته باشد.

مدیریت زمان

هنر مدیریت کردن زمان، مطالب، تایم استراحت و ارتباط صحیح با دانش‌آموز کاری است که در تدریس آنلاین بسیار مشکل است. ارتباط درست و صحیح یا سطح هوش و فهم دانش‌آموز در آموزش آنلاین سخت‌تر از ارتباط حضوری است، اینکه شما بتوانید کلاس‌تان را طوری برگزار کنید که کسل کننده و بی‌تأثیر نباشد هم نکته مهمی است.

پشتیبانی

پشتیبانی کردن سوالات و اشکالات دانش‌آموزان بعد از تایم کلاس نیز از موارد مهمی است که شما را تبدیل به یک معلم آنلاین خوب می‌کند.

هزینه‌ها

در مورد هزینه کلاس‌های‌تان به هر صورتی که دوست دارید با دانش‌آموزان یا والدین‌شان صحبت کنید و سعی کنید اگر که در ابتدای راه هستید حتما هزینه کمتر از دیگر مربیان بگیرید تا کارتان جا بیفتد و ارزش واقعی تدریستان بعداً مشخص گردد.